Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Cauletoun
Silene baccifera
Caryophyllaceae
Àutri noum : Caulechoun, Chausseroun, Chauretoun, Chaurentoun.
Noms en français : Coulichon, Cucubale à baies.
Descripcioun :Lou cauletoun trachis dins li limas de ribiero, li roubino e li baragno. La flour èi coume boudenflo e porto de petalo di dos partido blanco un pau verdo. Lou fru, d'abord verd pièi negre èi sucous. I'a pas trop pèr s'engana.
Usanço :Li jóuini planto soun manjado cuecho en Asìo coume liume o en soupo. Sèmblo pas agué jamai servi coume remèdi au nostre, pamens d'ùni prouprieta soun couneigudo (vèire çai-souto).
Port : Erbo
Taio : 0,4 à 1,2 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Silene
Famiho : Caryophyllaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1,2 à 1,5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 800 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Ribiero
- Limas
- Roubino
- Baragno
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurosiberiano
Ref. sc. : Silene baccifera (L.) Roth, 1788
(= Cucubalus baccifer L., 1753 )